Wanneer een bedrijf de aandelen van een aandeelhouder die een exit wenst inkoopt, neemt het percentuele belang van de resterende aandeelhouders toe. We spreken dan van een inkoop van (eigen) aandelen.

Waardecreatie

Een aandeleninkoop creëert waarde voor de resterende aandeelhouders wanneer de aandelen ingekocht worden voor een prijs onder de waarde en de deelneming geen meer waardecreërende bestemming voor de liquide middelen heeft.

Juridisch

Aan aandeleninkoop zijn voorwaarden verbonden. Zo dienen de statuten aandeleninkoop toe te staan en dienen de aandeelhouders het bestuur via de algemene vergadering van aandeelhouders voor de aandeleninkoop te machtigen.

Boekhoudkundig

Boekhoudkundig dient de entiteit de aandeleninkoop altijd te verwerken en de resterende aandeelhouders enkel bij waardering van de deelneming op nettovermogenswaarde en mutatie van deze nettovermogenswaarde door de aandeleninkoop.

Voorbeeld boekhoudkundige verwerking aandeleninkoop

Voor de aandeleninkoop bezit investeerder A 20% (20.000 aandelen) van de 100.000 uitstaande aandelen van onderneming B. Onderneming B koopt 20.000 aandelen in (het belang van investeerder C). Investeerder A heeft na de aandeleninkoop 25% van de uitstaande aandelen in handen (20.000 / 80.000).

Overige gegevens:

• Aandelen onderneming B zijn 1 euro nominaal
• De nettovermogenswaarde van heel onderneming B bedraagt 1.000.000

Drie situaties, de 20.000 aandelen worden ingekocht voor:

• Situatie 1 – 200.000 (prijs gelijk aan nettovermogenswaarde);
• Situatie 2 – 150.000 (prijs lager dan nettovermogenswaarde);
• Situatie 3 – 250.000 (prijs hoger dan de nettovermogenswaarde).

Onderneming B

Situatie 1

Algemene reserve 200.000

@ Liquide middelen 200.000

Situatie 2

Algemene reserve 150.000

@ Liquide middelen 150.000

Situatie 3

Algemene reserve 250.000

@ Liquide middelen 250.000

Investeerder A

Situatie 1

Nettovermogenswaarde was (20.000/100.000) * 1.000.000 = 20.000

Nettovermogenswaarde wordt (20.000/80.000) * 800.000 = 20.000

Geen boeking (want de nettovermogenswaarde wijzigt niet).

Situatie 2

Nettovermogenswaarde was (20.000/100.000) * 1.000.000 = 20.000

Nettovermogenswaarde wordt (20.000/80.000) * 850.000 = 212.500

Deelneming 12.500

@ Negatieve goodwill OF eigen vermogen 12.500

Situatie 3

Nettovermogenswaarde was (20.000/100.000) * 1.000.000 = 20.000

Nettovermogenswaarde wordt (20.000/80.000) * 750.000 = 187.500

Indien aandeleninkoop kwalificeert als gedeeltelijke aankoop:

Goodwill 12.500

@ Deelneming 12.500

Indien aandeleninkoop kwalificeert als vermogensverschuiving tussen aandeelhouders:

Overige reserves 12.500

@ Deelneming 12.500