Bij het opstellen van een overnamecontract is het relevant om rekening te houden met onvoorziene omstandigheden die de uitvoering van het contract onmogelijk kunnen maken of aanzienlijk kunnen beïnvloeden. Een force majeure-clausule biedt partijen juridische bescherming in dergelijke situaties.

In dit artikel bespreken we wat force majeure inhoudt, hoe het wordt toegepast in overnamecontracten, en illustreren we dit met een praktijkvoorbeeld.

Wat is Force majeure?

Force majeure, of overmacht, verwijst naar situaties waarin een partij wordt verhinderd om zijn contractuele verplichtingen na te komen door omstandigheden buiten zijn macht. Het gaat hierbij om gebeurtenissen zoals natuurrampen, pandemieën, oorlogen, stakingen of andere onvoorziene gebeurtenissen die de normale uitvoering van het contract verstoren. In juridische termen wordt force majeure vaak gebruikt om aansprakelijkheid te beperken of vrijstelling van verplichtingen te rechtvaardigen.

In Nederland is force majeure vastgelegd in artikel 6:75 van het Burgerlijk Wetboek. Hierin staat dat een tekortkoming in de nakoming niet aan de schuldenaar kan worden toegerekend als deze niet te wijten is aan zijn schuld en evenmin voor zijn rekening komt op grond van de wet, een rechtshandeling of de in het verkeer geldende opvattingen.

De rol van force majeure in overnamecontracten

Een overnamecontract legt de voorwaarden vast waaronder de eigendom van een onderneming wordt overgedragen. Deze contracten zijn vaak complex en bevatten uitgebreide clausules om risico’s te beperken en verantwoordelijkheden te verdelen. Een force majeure-clausule is een essentieel onderdeel van deze contracten, omdat het partijen beschermt tegen onvoorziene omstandigheden die de transactie kunnen belemmeren.

Belangrijke aspecten van een force majeure-clausule in een overnamecontract zijn:

1. Definitie van force majeure: De clausule moet duidelijk specificeren welke gebeurtenissen als overmacht worden beschouwd. Dit kan variëren van natuurrampen en pandemieën tot cyberaanvallen of geopolitieke spanningen.
2. Gevolgen van force majeure: De clausule moet aangeven welke gevolgen een beroep op overmacht heeft. Dit kan leiden tot uitstel van de uitvoering, opschorting van verplichtingen, of in sommige gevallen zelfs ontbinding van het contract.
3. Meldingsplicht: Vaak wordt een verplichting opgenomen om de andere partij onmiddellijk te informeren zodra een overmachtssituatie zich voordoet. Dit voorkomt misverstanden en stelt beide partijen in staat om snel te reageren.
4. Duur en beëindiging: De clausule kan een maximale duur voor opschorting vaststellen. Als de overmachtssituatie voortduurt, kan een partij het recht hebben om het contract te ontbinden.

Voorbeeld: Overname in de Bouwsector

Een praktijkvoorbeeld kan helpen om de toepassing van force majeure in een overnamecontract te illustreren. Stel, een bouwbedrijf (verkoper) wordt overgenomen door een investeringsmaatschappij (koper). Het overnamecontract bevat een force majeure-clausule die onder meer natuurrampen, pandemieën en extreme weersomstandigheden als overmacht definieert.

Situatie: Kort na het ondertekenen van het contract treedt een zware storm op, die aanzienlijke schade aan verschillende bouwlocaties van het bedrijf veroorzaakt. De operationele capaciteit van het bedrijf wordt hierdoor ernstig belemmerd, en de inkomsten dalen drastisch. De koper vreest dat de overnameprijs te hoog is gezien de nieuwe omstandigheden en wil het contract opschorten.

Toepassing van force majeure:

1. Beroep op de clausule: De verkoper beroept zich op de force majeure-clausule, omdat de schade veroorzaakt is door een onvoorziene natuurramp die buiten hun controle ligt.
2. Opschorting van verplichtingen: Op basis van de clausule wordt de deadline voor de afronding van de overname uitgesteld om beide partijen de kans te geven de impact van de situatie te evalueren.
3. Heronderhandeling: Na een evaluatie besluiten de partijen de voorwaarden van het contract aan te passen. De koper stemt in met een lagere overnameprijs, terwijl de verkoper toezeggingen doet om snel herstel te realiseren.